Zaburzenia lękowe w postaci fobii

Do zaburzeń lękowych w postaci fobii zaliczyć możemy: agorafobie, fobie społeczne i specyficzne postacie fobii. Chociaż w każdym z wymienionych zaburzeń źródło lęku jest możliwe do zlokalizowania i nazwania to często w realny sposób nie stanowi zagrożenia dla życia lub zdrowia chorego. Lęki specyficzne w postaci fobii mogą przejawiać się na dwóch płaszczyznach. Pierwszą z nich jest silny lęk w sytuacji konfrontacji lub zetknięcia się z bodźcem, który ten lęk wyzwala. Może to być sytuacja (zatłoczone lub ciasne miejsce) bądź jakaś rzecz (zwierzę, przedmiot). Drugim sposobem objawiania się lęku specyficznego jest aktywne unikanie czynników sytuacyjnych lub rzeczy mogących wywołać bodziec lękowy. Osoby borykające się z tą przypadłością zdają sobie sprawę z irracjonalności swoich działań, jednak mimo to gdy staną w obliczu działania bodźca, obejmuje je przemożny lęk graniczący z paniką, któremu towarzyszy cały wachlarz objawów somatycznych. Różnorodność fobii jest ogromna a lista przedmiotów i sytuacji ją wywołujących nieustannie się zwiększa. Najczęstsze z nich to: zwierzęta i owady (pająki, gryzonie), siły przyrody (burze, powodzie), sytuacje i miejsca (windy, przemówienia), krew i zastrzyki (zranienia), choroby (HIV, nowotwory).

Częstą odmianą fobii jest także fobia społeczna polegająca na obawach przed znalezieniem się w centrum uwagi lub czymś, co może spowodować kompromitację w oczach innych ludzi. Uaktywnia się ona zazwyczaj w takich sytuacjach jak przemówienia publiczne czy wchodzenie do małej grupy ,w której uwaga może być łatwo przeniesiona na chorego. Częstym objawem jest czerwienienie się, dygotanie rąk, zastygnięcie w bezruchu czy niemożność swobodnego wypowiadania słów. Zdarza się też, że osoba odczuwa potrzebę skorzystania z toalety lub odczuwa strach przed zwymiotowaniem. Wymienione tu objawy somatyczne tylko wzmacniają lęk, ponieważ sprawiają, że staje się on widoczny co prowadzi do poczucia kompromitacji, wstydu i upokorzenia. W skrajnych przypadkach fobia społeczna może prowadzić do izolacji i pogorszenia kontaktów społecznych.

Ostatnią z postaci fobii jest agorafobia. Ludzie doświadczający tej choroby czują strach we wszystkich miejscach skąd w ich mniemaniu nie będą w stanie natychmiast się wydostać lub przemieścić się w celu otrzymania szybkiej pomocy medycznej. Osoba boi się, że  w tych miejscach może mieć zawał lub udar mózgu, choć nie ma ku temu żadnych przesłanek.  Agorafobia jest często powikłaniem i konsekwencją utrzymywania się przez długi czas napadów paniki.

redagował: psycholog, mgr Kacper Mikuła